1945 – 1946

1945

  • profesor Władysław Rudlicki podjął prace nad zorganizowaniem szkolnictwa średniego w mieście,
  • powstało gimnazjum koedukacyjne w gmachu byłego prywatnego gimnazjum niemieckiego przy ul. Dąbrowskiego 2,

24.II 1945

  • uroczysta inauguracja roku szkolnego,
  • nabożeństwo w kościele św. Antoniego – kazanie wygłosił ksiądz prałat Maśliński, spotkanie młodzieży i Rady Pedagogicznej w sali gimnastycznej, zawieszenie krzyża w holu szkoły,

26-28.II 1945

  • egzaminy wstępne do wszystkich klas gimnazjalnych,

27.II 1945

  • konferencja Rady Pedagogicznej i Komisji Egzaminacyjnych – ustalenie wyników egzaminów wstępnych, podział Gimnazjum Koedukacyjnego na Komunalne Gimnazjum Żeńskie i Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Odrowążów,

28.II 1945

  • ogłoszenie wyników egzaminów wstępnych,

1.III 1945

  • rozpoczęcie zajęć w gimnazjum,

7-10.III 1945

  • egzaminy wstępne do liceum,

12.III 1945

  • rozpoczęcie zajęć w liceum,

26-28.III 1945

  • rekolekcje wielkopostne,

3.IV 1945

  • ukonstytuowanie się Rady Rodziców,

1.V 1945

  • Święto 1 Maja: nabożeństwo w kościele św. Antoniego, akademia,

3.V 1945

  • Święto 3 Maja: nabożeństwo w kościele św. Antoniego, pogadanka w sali gimnastycznej,

9.V 1945

  • manifestacja z okazji Dnia Zwycięstwa,

11.V 1945

  • poranek dla młodzieży z okazji Dnia Zwycięstwa,

17.V 1945

  • audycja muzyczna,

18-19.VI 1945

  • pisemny egzamin dojrzałości,

27.VI 1945

  • imieniny Dyrektora Szkoły,

29.VI 1945

  • Dni Morza: uroczyste nabożeństwo w kościele św. Antoniego, poranek w sali gimnastycznej,

4.VII 1945

  • wykład dra Stanisława Rosponda z Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat śląskich nazw ludowych,

14.VII 1945

  • zakończenie roku szkolnego,

16.VII 1945

  • pożegnanie maturzystów : nabożeństwo w kościele św. Antoniego, rozdanie świadectw,

1-3.IX 1945

  • egzaminy wstępne do wszystkich klas gimnazjum i liceum,

4.IX 1945

  • inauguracja roku szkolnego 1945/46,
  • uroczyste nabożeństwo w kościele św. Antoniego,
  • poranek w sali gimnastycznej,

24.IX 1945

  • wizytacja szkoły przez Ministra Oświaty Czesława Wycecha w towarzystwie urzędników Ministerstwa, Kuratora Śląskiego Okręgu Szkolnego, członków władz ZNP,

29.IX 1945

  • z okazji “Dnia Spółdzielczości” odbył się poranek – referat wygłosił uczeń klasy IIIa – Łazowski,

15.XI 1945

  • Konferencja klasyfikacyjna za I okres roku szkolnego 1945/46,

19.XI 1945

  • Konferencja Rejonowa Ogniska Metodycznego Biologii,

26.XI 1945

  • Konferencja Rejonowa Ogniska Metodycznego Romanistyki,

28.XI 1945

  • Konferencja Rejonowa Ogniska Metodycznego Matematyki,

29.XI 1945

  • Konferencja Rejonowa Ogniska Metodycznego Geografii,

3.XII 1945

  • konferencja Rady Pedagogicznej – referat ks. prof. Adamczyka,

6.XII 1945

  • uroczystość św. Mikołaja dla klas I i II,

21.XII 1945

  • “Gwiazdka” – poranek w sali gimnastycznej: okolicznościowe przemówienia dyrektora szkoły dra Władysława Marchacza, ks. prof. Adamczyka, przedstawiciela samorządu uczniowskiego -ucznia I klasy – Palimąki, wzajemne składanie sobie życzeń przy tradycyjnym łamaniu się opłatkiem, występy chóru (kolędy), występy orkiestry smyczkowej uczniów pod dyrekcją prof. Nigrina,

22.XII 1945

  • rozpoczęcie ferii zimowych,

26.I 1946

  • obchody rocznicy wyzwolenienia Śląśka spod okupacji niemieckiej: poranek dla młodzieży (okolicznościowe przemówienia: dyrektora dra Władysława Marchacza, dra W. Majchra, ucznia II klasy, recytacja wierszy, występ orkiestry, wspólne odśpiewanie Roty,

30.I 1946

  • rozdanie świadectw za I półrocze,

12.II 1946

  • 200-lecie urodzin Tadeusza Kościuszki: nabożeństwo w kościele św. Antoniego, poranek w sali gimnastycznej (prof. Krzyżak omówił wielkość i zasługi Tadeusza Kościuszki),

2.III 1946

  • szkolna zabawa uczniowska przygotowana przez Radę Rodziców i samorząd uczniowski,

28-30.III.1946

  • rekolekcje wielkopostne,

15.IV 1946

  • akademia “Szlakiem Bolesława Krzywoustego”,

18-24.IV.1946

  • ferie wielkanocne,

27.IV 1946

  • Dzień Lasu: poranek w sali gimnastycznej (referat prof. Serafina),

28.IV 1946

  • poświęcenie sztandaru drużyny harcerskiej,

1.V 1946

  • Święto Pracy,

2.V 1946

  • poranek 1 – 3 Majowy: wykłady prof. Krzyżaka oraz dra Ligacza,

3.V 1946

  • Święto 3 Maja – nabożeństwo w kościele św. Antoniego,

9.V 1946

  • Święto Zwycięstwa,

25.V 1946

  • poranek z okazji Dnia Matki – przemówienie dra W. Majchr,

29.V 1946

  • wycieczka botaniczna uczniów klasy I “d” gimnazjum do Doliny Szwajcarskiej w Chorzowie (prof. Serafin),

1.VI 1946

  • wycieczka geograficzna uczniów klas I “d” i II “e” pod kierownictwem prof. Maciejowskiej i prof. Serafina,

5.VI 1946

  • wycieczka fizyczno – chemiczna uczniów klas III “a”, III “b” gimnazjum i I licealnej pod opieką prof. Szarszaniewicza i prof. Sztajera,

7.VI 1946

  • spowiedź dla uczniów szkoły,

8.VI 1946

  • komunia święta dla uczniów,

11-12.VI 1946

  • pisemny egzamin dojrzałości,

14.VI 1946

  • wycieczka uczniów klas III “b” i IV gimnazjalnej oraz I licealnej do Chorzowa III w celu zapoznania się z zabytkami regionalnymi pod kierunkiem prof. Czechowskiej i prof. Jojki,

17.VI 1945

  • wycieczka uczniów klasy IV gimnazjalnej do huty pod kierunkiem prof. Szarszaniewicza,

27.VI 1946

  • imieniny Dyrektora Szkoły, dzień wolny od zajęć – nabożeństwo w kościele św. Antoniego, poranek w sali gimnastycznej,

28.VI 1946

  • zakończenie roku szkolnego.

Naukę rozpoczęto 24 lutego 1945 roku uroczystym nabożeństwem w kościele św. Antoniego. Następnie odbyła się uroczystość rozpoczęcia roku szkolnego w budynku szkoły, w którym przed II wojną światową mieściło się Prywatne Gimnazjum i Liceum Koedukacyjne im. Eichendorffa dla mniejszości niemieckiej. W czasie wojny budynek nie został zniszczony (poza kilkoma rozbitymi szybami). W 1945 roku w budynku było się: 15 sal lekcyjnych, 9 pracowni, 3 pomieszczenia dla dyrekcji, aula, sala gimnastyczna, gabinet lekarski, sala konferencyjna, pomieszczenia gospodarcze i higieniczno – sanitarne, 3 pokoje mieszkalne dla woźnego. Szkoła była wyposażona w odpowiednią liczbę ławek, stołów, katedr, foteli, podwójne tablice, dostateczną ilość szaf oraz wszelkie inne urządzenia wewnętrzne.

Pracownie – Na terenie szkoły znajdowały się następujące pracownie niezbędne do prowadzenia zajęć lekcyjnych:

  • pracownia biologiczna z 2 salami do ćwiczeń i gabinetem,
  • pracownia fizyczna z 2 salami do ćwiczeń i laboratorium,
  • pracownia chemiczna z 2 salami do ćwiczeń i innymi urządzeniami,
  • rysunkowa z 2 gabinetami (dla zbiorów i nauczyciela),
  • geograficzna wraz z obserwatorium meteorologicznym III rzędu i 2 gabinetami (dla zbiorów i nauczyciela),
  • matematyczna z salami do nauki matematyki i geometrii,
  • historyczna z gabinetem dla zbiorów i równocześnie dla nauczyciela,
  • humanistyczna,
  • zajęć praktycznych z 2 salami jako warsztatami i magazynem oraz maszynami introligatorskimi,
  • sala wykładowa z fotelami dla 95 uczniów, wyposażona w epidiaskop i fortepian,

Wszystkie pracownie wyposażone były w pomoce naukowe oraz biblioteki przedmiotowe (głównie niemieckie). Braki występowały w polskiej literaturze, mapach i obrazach polskich, chociaż i tych pewna ilość zachowała się z czasów przedwojennych.

Nauka – Początkowo szkoła miała charakter gimnazjum i liceum kocdukacyjnego i skupiała młodzież męską i żeńską trzech przedwojennych polskich gimnazjów w Chorzowie, tj.:

  • Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Odrowążów,
  • Państwowego Liceum i Gimnazjum im. St. Kostki,
  • Miejskiego Liceum i Gimnazjum Żeńskiego.

Obowiązki pierwszego dyrektora pełnił do dnia 24 lutego pan Rudlicki profesor Miejskiego Liceum i Gimnazjum Żeńskiego w Chorzowie. W dniu 28 lutego nastąpił podział szkoły na:

  • Państwowe Liceum i Gimnazjum Męskie – dyrektor dr Władysław Marchacz,
  • Miejskie Liceum i Gimnazjum Żeńskie – dyrektor Irena Jarzębińska.

Naukę zakończono w sobotę 14 lipca 1945 roku, natomiast rok szkolny w niedzielę 22 lipca uroczystym nabożeństwem w kościele św. Antoniego i porankiem w sali gimnastycznej. Pierwszy po wyzwoleniu skrócony rok szkolny trwał więc od 24 lutego do 14 lipca 1945 roku i liczył 101 dni nauki. Przerw w nauce nie było żadnych.

Biblioteka uczniowska liczyła 118 tomów, zebranych w wyniku zbiórki książek polskich, prowadzonej w każdą sobotę wśród młodzieży i ich rodziców.

Biblioteka nauczycielska – to przede wszystkim, książki w języku niemieckim, angielskim i francuskim. Polska biblioteka nauczycielska liczyła zaledwie 26 tomów, pochodzących ze zbiórki wśród nauczycieli, młodzieży i rodziców.

Stan dydaktyczny – Podstawę materiału naukowego stanowiły przedwojenne programy nauczania dla gimnazjum i liceum z uwzględnieniem zmian wprowadzonych okólnikami władz w programach nauczania języka polskiego, historii, geografii i zagadnień życia współczesnego.

W roku szkolnym 1945 nauczyciele mieli ogromne trudności z realizacją programu nauczania z poszczególnych przedmiotów. Brak podręczników, lektur, braki w opanowaniu języka polskiego sprawiały im duże kłopoty w codziennej pracy. Pomimo tych wielu problemów, z którymi borykali się zarówno nauczyciele jak i uczniowie, wyniki klasyfikacji końcowej były dobre, ponieważ 86,6% uczniów uzyskało świadectwa ukończenia klasy, a tylko 13,4% uczniów było nie promowanych (podobne wyniki uzyskiwano przed wojną).

PCK – Zorganizowanie PCK powierzono Leonowi Kotyrbie. Delegaci wszystkich klas wybrali zarząd, który zajął się układaniem statutu. Odbyło się 5 zebrań: 28 maja, 20 i 21 czerwca, 5 i 12 lipca.

Harcerstwo – Organizacją drużyny harcerskiej zajął się Józef Jazowy na początku marca 1945 roku. Przy przyjęciu do drużyny harcerskiej zwracano uwagę na to, czy uczeń należał podczas okupacji do organizacji niemieckich i z reguły nie przyjmowano do drużyny uczniów, którzy czynnie udzielali się w tych organizacjach. Poza tym udzielano urlopu lub wydalano z harcerstwa uczniów, którzy osiągali niedostateczne wyniki w nauce.

Drużyna brała udział we wszystkich obchodach i uroczystościach państwowych. Wzięła udział w “Zlocie Harcerstwa” w Bytomiu i w Krakowie, zorganizowanym z okazji uroczystości grunwaldzkich. W wychowaniu harcerzy zwracano uwagę na poprawność wyrażania się, na zachowanie w klasie, w domu i na ulicy. Dbano o wyrobienie karności, uczciwości i solidarności.

Spółdzielnia Uczniowska – Z ostała założona na początku maja 1945 roku i obejmowała wszystkich uczniów szkoły jako członków. Dzięki inicjatywie i pracy mgr Szczeponikównej, nauczycielki matematyki, Spółdzielnia Uczniowska zorganizowała sklepik szkolny, w którym sprzedawano podręczniki i przybory szkolne oraz powielane teksty.

Samorząd Szkolny – Prowadzony przez mgra Zdzisława Paździorę był prawą ręką dyrektora w zakresie dyżurów podczas przerw, wywiadówek i uroczystości szkolnych oraz w dziedzinie współpracy młodzieży szkolnej z organizacjami społeczno – politycznymi (PPS, ZWM, SP), a także w organizowaniu wewnętrznych uroczystości szkolnych oraz uroczystości miejskich lub państwowych (l Maja, 3 Maja, 11 Maja, Święto Morza).

Koło Teatralne – Powstało pod kierunkiem mgr Marii Cholewskiej w celu przygotowywania programów artystycznych na imprezy szkolne oraz w celu rozwijania zainteresowań artystycznych młodzieży. Koło Teatralne z dużym zapałem i ogromnym nakładem pracy, pokonując braki dekoracji, kostiumów i instrumentów muzycznych, przygotowało szereg imprez teatralne – wokalnych z okazji: l Maja, 3 Maja, Imienin Dyrektora Szkoły, Święta Morza, Święta Dziecka.

Zespół Koła Teatralnego dwukrotnie wyjeżdżał na występy na ziemie Śląska Opolskiego przyłączonego do Macierzy.

Rodzice uczniów – Na 513 uczniów szkoły 90% mieszkało z rodzicami w Chorzowie, a 10% uczniów mieszkało poza terenem miasta. Młodzież szkoły pochodziła przede wszystkim ze sfer inteligencji pracującej (55%), w mniejszym stopniu ze sfer robotniczych (25%). Znikomy odsetek dzieci rolników znajduje wytłumaczenie w przemysłowo – handlowym charakterze środowiska.

Warunki materialne pracy nauczycieli – O sytuacji materialnej nauczycieli z wielką troską pisał dyrektor szkoły dr Władysław Marchacz: “Nie ma ani jednego członka tutejszego grona, żeby w ten lub inny sposób nie był materialnie dotknięty. Przeszło 80% nauczycieli wróciło lub przybyło zupełnie wyniszczonych. Pomoc opieki społecznej okazuje się niewystarczająca. Zewnętrzny wygląd grona w niczym nie harmonizuje z powagą stanowisku …okolo 20% gronu nie posiada mieszkań… warunki mieszkaniowe są fatalne… Znaczna część grona sprowadziła swoje rodziny, ule niestety nie mu im co dać jeść… Pobory przychodzą nieregularnie…” Dyrektor szkoły bardzo cenił nauczyćieli za to, że żyjąc w tak trudnych warunkach materialnych, potrafili dobrze i rzetelnie pracować.