USTAWA O SYSTEMIE OŚWIATY: „Oświata (…) służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania polskiego dziedzictwa kulturowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultury Europy i świata.”

Realizacją tego zapisu jest działalność (od 34 lat) niezwykłego zjawiska oświatowo-kulturowego: Europejskiej Rodziny Szkół im. Juliusza Słowackiego.

Wszystko zaczęło się we Wrocławiu w 1984 roku podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Juliusza Słowackiego. Pomnik usytuowano nieopodal pawilonu Panoramy Racławickiej, niedaleko neogotyckiego gmachu IX Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego – wrocławskiego Słowaka. Uroczystość ta była upamiętnieniem 175 rocznicy urodzin, 135 rocznicy śmierci i ostatniego spotkania Juliusza z ukochaną mamą właśnie we Wrocławiu w 1848 roku.

Podczas tej uroczystości odbyło się oficjalne spotkanie pocztów sztandarowych delegacji szkół, których patronem jest Juliusz Słowacki. Uroczystość, złożoność tego czasu, siła tekstów Słowackiego i autentyczna dydaktyczno – naukowa atmosfera sprawiły, że delegacje Liceów im. Juliusza Słowackiego postanowiły, korzystając z gościnności wrocławskiego Słowaka, spotykać się co roku wiosną w mieście nad Odrą na artystyczno – literackich ZLOTACH – tworząc Rodzinę Szkół. Taka była geneza niespotykanego do tej pory zjawiska w polskiej oświacie.

Delegacja I Liceum im. Juliusza Słowackiego w Chorzowie wzięła udział w pierwszym spotkaniu, a od 1986 roku nasza Szkoła stała się animatorem działań i funkcjonowania Rodziny Szkół im. Juliusza Słowackiego. Razem z wrocławskim Słowakiem organizowaliśmy w następnych latach kolejne Zloty. W 1984 roku Rodzinę założyły Licea im. Słowackiego z Wrocławia, Chorzowa, Częstochowy, Warszawy, Elbląga, Przemyśla, Kielc Skarżyska Kamiennej, Grodziska Wielkopolskiego, Oleśnicy i Łodzi. W późniejszych latach do Rodziny dołączyły Licea z Piotrkowa Trybunalskiego, Otwocka, Jarosławia, Dębna, Radomia i Leszna.

Patronat naukowy nad działalnością Rodziny roztoczyli wybitni historycy literatury z ośrodków akademickich (nieżyjący): prof. dr hab. Mieczysław Inglot (Uniwersytet Wrocławski), prof. dr hab. Anna Opacka, prof. dr hab. Ireneusz Opacki (Uniwersytet Śląski), prof. dr hab. Stanisław Makowski (Uniwersytet Warszawski) . Obecnie naszym opiekunem jest prof. dr hab. Ewa Jaskółowa z Uniwersytetu Śląskiego.

Przemiany historyczne końca wieku XX i nowy kształt Europy były doskonałą okazją do zaproszenia polskiego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego z Czeskiego Cieszyna, Gimnazjum nr 4 z Tarnopola i Akademii Humanistyczno-Pedagogicznej im. Tarasa Szewczenki z Krzemieńca (Ukraina) do uczestniczenia w życiu naszej Rodziny. Zaproszenie zostało wysłane również do litewskiego Słowaka działającego pod Wilnem. Od tego czasu jesteśmy Europejską Rodziną Szkół.

Od tego czasu delegacje Słowaków spotykają się wiosną lub jesienią na tradycyjnych Zlotach. Jest to podsumowanie i prezentacja dorobku szkół oraz twórcza konfrontacja działań literackich, kulturowych, turystycznych, naukowych, wprowadzonych innowacji, osiągnięć dydaktycznych i realizowanych projektów. Zloty odbyły się już we wszystkich miastach, w których znajdują się licea Juliusza Słowackiego. Jubileuszowe spotkania odbyły się w Czeskim Cieszynie, w Krzemieńcu, Wrocławiu i Chorzowie.

Koncerty poezji, spotkania z przedstawicielami świata nauki, międzynarodowy Konkurs Wiedzy o Patronie „Czytamy Słowackiego”, Międzynarodowy Konkurs Recytatorski „W kręgu poezji Juliusza Słowackiego”, wreszcie turystyczno-kulturowe prezentacje „małej ojczyzny” każdego Słowaka. Uczestnicy Zlotów pamiętają serdeczne spotkania dobrych znajomych i długie młodych Polaków (uczniów i opiekunów) nocne rozmowy w kręgu tekstów romantycznego wieszcza Juliusza.

Andrzej Król